Prof. UAM dr hab. Cezary Trosiak
Centrum Dokumentacji Europejskiej
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Sprawozdanie z udziału w seminarium European Documentation Centres 16-17.11.2022.
Generalna uwaga jest taka, że dobrze się stało, że po okresie pandemii Dyrekcja Generalna Komisji ds. Komunikacji zdecydowała się na zorganizowanie tego spotkania w wersji stacjonarnej. Była to okazja do utrwalenia kontaktów i nawiązania nowych oraz zaprezentowania specyfiki związanej z działalnością Centrów Dokumentacji Europejskiej w poszczególnych państwach członkowskich.
Organizatorzy słusznie uznali, że po przerwie koniecznym będzie poddanie pod dyskusję tematów dających się podzielić na dwa obszary:
- pierwszy, związany był z problematyką dotyczącą bieżących wyzwań związanych z funkcjonowaniem Unii Europejskiej i roli Centrów w przenoszeniu treści toczącej się dyskusji do ich działalności,
- drugi, związany był bezpośrednio z dotyczących funkcjonowania Centrów Dokumentacji Europejskiej.
Wydaje się, że zaproponowany przez organizatorów seminarium program w sposób wyczerpujący pozwolił zrealizować zamysł organizatorów.
W pierwszym dniu seminarium, w ramach pierwszego obszaru uczestnikom spotkania zostały zaprezentowane priorytety dotyczące funkcjonowania Unii Europejskiej (zmiany klimatyczne, wojna w Ukrainie, kryzys energetyczny, problemy z praworządnością). W tym obszarze mieściła się również dyskusja panelowa na temat roli Centrów Dokumentacji Europejskiej w angażowaniu społeczności akademickiej w dyskusję na temat przyszłości Unii Europejskiej. Szczególnie istotnym, z punktu widzenia sytuacji z jaką mamy do czynienia w Polsce jeśli chodzi o relacje władze polityczne instytucje europejskie, było zaprezentowanie strategii zaangażowania Centrów w zbliżające się wybory europejskie w roku 2024. Wydaje się, że w takich państwach jak Polska, Węgry, Włochy będzie to wymagało koordynacji działań wszystkich sieci, które są w taki czy inny sposób afiliowane przy Unii Europejskiej. Dla Centrów Dokumentacji Europejskiej naturalnymi partnerami jest sieć Europe Direct oraz sieć Team Europe. Również niejako z tym obszarem związana była debata na temat roli mediów społecznościowych w transferowaniu wiedzy na temat Unii Europejskiej. Do tej pory było to głównie zadanie sieci Europe Direct, lecz uczestnicy debaty wskazali, że również Centra Dokumentacji Europejskiej powinny częściej odwoływać się do tego kanału komunikacyjnego w celu transferowania wiedzy na temat swojej działalności jak i zmieniających się priorytetów i wyzwań stojących przez Unią Europejską w ogóle.
Drugiego dnia seminarium problem umiejętnego komunikowania założeń był tematem wystąpienia i dyskusji po nim przedstawiciela Dyrekcji Generalnej ds. Działań w dziedzinie klimatu.
Jeśli chodzi o problematykę bezpośrednio związaną z funkcjonowaniem Centrów Dokumentacji Europejskiej, to pierwszego dnia przybliżono uczestnikom seminarium różne możliwości (elevator pitches) współpracy przez Centra z EU Academy, Publikations Office, Learning Corner. Następnie uczestniczy mogli wziąć udział w dwóch spośród czterech warsztatów, których celem było omówienie przez przedstawicieli poszczególnych Centrów Dokumentacji Europejskiej wyzwań, najlepszych praktyk i rekomendacji w następujących obszarach:
– wdrażanie umów o partnerskich zawartych między Komisją Europejską a strukturami uczelniami,
– zachęcanie studentów do udziału w życiu obywatelskim i demokratycznym na poziomie europejskim,
– omówienie roli Centrów w informowaniu studentów i badaczy o programach wymiany i możliwościach współfinansowanych przez UE, w tym wspieranie powrotu absolwentów na uniwersytet już jako osób zaangażowanych w projekty europejskie,
– zarządzania wiedzą poprzez uczenie i zachęcanie studentów i pracowników naukowych do korzystania z baz danych.
Z punktu widzenia specyfiki Centrum istniejącego przy Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM najbardziej przydatnym był warsztat drugi i trzeci. W trakcie dyskusji zwracałem uwagę na szczególną sytuację, z którą są konfrontowani obecnie kierujący różnego rodzaju instytucjami afiliowanymi przy Unii Europejskiej w takich państwach jak Węgry i Polska. Szczególnie interesujące było przekazanie uczestnikom spotkania wiedzy, w ramach spotkania z przedstawicielem Directorate-General for Communication Parlamentu Europejskiego, na temat Serarch like a Pro portalu otwartych danych. Temat związany umiejętnością profesjonalnego docierania do danych był kontynuowany był drugiego dnia w trakcie spotkania uczestników warsztatów z przedstawicielem Obserwatorium Legislacyjnego Parlamentu Europejskiego. W ramach również tego obszaru zaproszeni przedstawiciele Urzędu Publikacji omówili przewodniki po bibliotekach.
Generalna uwaga jaka mi się nasuwa po udziale w tym spotkaniu, i spotkaniach wcześniejszych, Bruksela 2018, Florencja 2019, jest taka, że Centra Dokumentacji Europejskiej powinny w coraz większym stopniu angażować się obok oczywistej działalności gromadzącej zasoby o charakterze dokumentacyjnych, również w działalność edukacyjną. Co więcej działalność ta prowadzona powinna być zarówno na terenie uczelni, jak i poza nią. Poza nią w szczególności we współpracy z placówkami szkolnymi jak i organizacjami pozarządowymi. Zwłaszcza obecnie, kiedy z programu nauczania polskich szkół ponadpodstawowych został usunięty przedmiot wiedza o społeczeństwie, w ramach którego omawiano szeroko rozumianą problematykę europejską. W realizacji tego wyzwania niewątpliwie rozbijemy się o możliwości finasowania tego niezbędnego wyjścia poza „mury uczelni”.